Scratch – Các điểm quan trọng nhất định phải biết trước khi sử dụng

Như đã đề cập cuối nội dung ScratchJr – Project 6: Captain America vs Hydra, ScratchJR tuy khá hay nhưng tồn tại khá nhiều hạn chế (ví dụ như phần Variables – biến số). Do vậy, tôi nghĩ đã đến lúc tôi nên bắt đầu chuyển sang nghiên cứu phiên bản nâng cao hơn của ScratchJR là Scratch.

Như đã giới thiệu ở nội dung Nên dạy Coding cho trẻ với ngôn ngữ nào?, Scratch phức tạp hơn nhiều so với ScratchJR nên tôi sẽ cần theo dõi kỹ khả năng tiếp thu và phản hồi của trẻ để có những điều chỉnh phù hợp trong quá trình thử nghiệm.

Và trong phần đầu tiên đụng chạm với Scratch này, tôi sẽ dành thời gian nghiên cứu qua các vấn đề quan trọng liên quan đến việc sử dụng trước.

#1. Định vị Frequently Asked Questions – FAQ

Với kinh nghiệm nhiều năm lê la trên internet, tôi nghiệm ra rằng nội dung cần đọc trước tiên mỗi khi tiếp xúc với thứ gì mới mẻ là cái Frequently Asked Questions – FAQ (tôi tạm dịch là “các câu hỏi thường gặp”). Với cái FAQ này, tôi sẽ nhanh chóng biết thiên hạ thường hay gặp/quan tâm đến những vấn đề gì khi sử dụng Scratch để có các bước chuẩn bị cần thiết thay vì cứ nhắm mắt phang đại rồi sao đó phải lọ mọ tìm cách xử lý “hậu quả”.

Để tìm con hàng FAQ, vị trí đầu tiên tôi cần check tất nhiên là trang web chính chủ: Scratch – Imagine, Program, Share (mit.edu).

Ở đây có khá nhiều thông tin, đặc biệt là menu ở khu vực bên dưới. Và không nằm ngoài dự đoán, cái FAQ nó nằm chễm chệ chỗ Resources.

Truy cập vào link tương ứng (Scratch – FAQ (mit.edu)), tôi thấy có khá nhiều nội dung quan trọng. Tuy nhiên để tránh sa đà quá nhiều vào phần này, tôi sẽ chỉ tập trung vào các vấn đề phục vụ nhu cầu sử dụng Scratch trước. Các vấn đề khác, tôi sẽ quay trở lại kiểm tra kỹ hơn khi có nhu cầu.

#2. System requirements for Scratch – Yêu cầu hệ thống của Scratch

Vấn đề quan trọng đầu tiên là yêu cầu hệ thống để có thể sử dụng Scratch:

“…

Scratch will run in most current web browsers on desktops, laptops and tablets. You can view projects on mobile phones, but currently you are not able to create or edit projects on phones. Below is the list of officially supported browsers.

Desktop

• Chrome (63+)
• Edge (15+)
• Firefox (57+)
• Safari (11+)
• Internet Explorer is NOT supported.

Tablet

• Mobile Chrome (63+)
• Mobile Safari (11+)

…”

OK, vậy tôi có thể chạy Scratch vô tư bằng web browsers (trình duyệt web) trên desktops (máy tính bàn), laptops (máy tính xách tay) và tablets (máy tính bảng). Trừ ông cụ Internet Explorer thì phần lớn các web browsers phổ biến như Chrome/Edge/Firefox đều chiến tốt.

Liên quan đến phần chạy Scratch, tôi cũng có tùy chọn download Scratch app về dùng offline (Scratch – Scratch Offline Editor (mit.edu)). Phần này nói chung ghi chú cho biết thôi vì tôi có khả năng truy cập Internet gần như 24/7 nên chả cần chơi offline làm gì cho nhọc xác.

#3. Scratch account để làm gì và mần sao để có account?

Vấn đề quan trọng kế tiếp liên quan đến khoản tài khoản sử dụng Scratch:

“…

Why is it useful to have a Scratch account?

Even without an account, you can play other people’s projects, read comments and forums, and even create your own projects. But you need an account to save and share projects, write comments and forum posts, and participate in other “social” activities in the community (like “loving” other people’s projects).

How can I create an account?

Just click “Join” on the Scratch home page. You’ll need to respond to a few questions, and provide an email address. It takes just a couple minutes, and it’s totally free!

…”

Rồi, có 2 nội dung tôi quan trọng cần biết:

• Thứ nhất account của Scratch sẽ cho phép tôi lưu/chia sẻ các project và comment chém gió các kiểu;
• Thứ hai, để tạo account thì tôi cần vô chỗ Join – Scratch – Join Scratch (mit.edu).

Quá trình tạo account khác đơn giản. Tôi sẽ cần điền username, password, chọn Country, tháng và năm sinh, giới tính và cuối cùng là phần email address.

Để hoàn tất bước tạo account, tôi sẽ cần kiểm tra email Scratch gửi đến và click vào link để confirm my account. Nếu mọi chuyện êm đẹp, sau khi hoàn tất bước này, tôi sẽ có thể truy cập với hệ thống với account đã khởi tạo như sau.

Ngoài ra, tôi quan sát ở đây cũng có một số thông tin quan trọng liên quan đến quản lý account bao gồm:

• Reset password – Đặt lại mật khẩu (trong trường hợp tôi lơ ngơ quên mất mật khẩu đã đăng ký);
• Change email address – Thay đổi địa chỉ email.

Đám này hiện giờ tôi chưa cần nhưng cứ note lại để khi đụng chuyện móc ra đọc cho nhanh.

#4. Bứt phá giới hạn với Scratch Extensions

Phần kế tiếp tôi muốn đề cập là Scratch Extension:

“…

What are extensions?

In the Scratch editor, you can add collections of extra blocks called “extensions.” For example, there are extensions that enable you to program physical devices (such as micro:bit and LEGO robotics kits) and to translate text within your Scratch projects. We will continue to add new extensions over time, so what you can do with Scratch will continue to grow over time.

How do I add an extension to a project?

If you click on the “Extensions” button in the bottom left corner of the Scratch programming editor, you will see a listing of all Scratch Extensions. When you select one of the extensions, a new category of blocks will be added to your project. The extension will be automatically loaded each time your project is opened. You can add multiple extensions to the same project.

How do I create my own extension for Scratch?

The Scratch Team will be publishing specifications and guidelines for extensions in the future. Once available, you will be able to submit extensions to the Scratch Team for consideration in the official Scratch 3.0 extensions library. We’ll also provide guidelines for developing and distributing “experimental” extensions, which can be used to create projects on individual computers, but not shared in the Scratch online community.

…”

Phần này thực chất khá nâng cao và đáng lý tôi chưa cần bận tâm vào lúc này. Tuy nhiên, khả năng “enable you to program physical devices (such as micro:bit and LEGO robotics kits)” và “submit extensions to the Scratch Team for consideration in the official Scratch 3.0 extensions library” gãi đúng chỗ ngứa liên quan đến phần tính năng mở rộng mà đặc biệt là phần robotics nên tôi thấy rất hứng thú (tất nhiên, tôi cũng sẽ chỉ ghi chú lại cái ý quan trọng này chứ việc sơ múi vào Scratch Extension chắc sẽ còn xa).

#5. Lưu trữ và chia sẻ dữ liệu với cloud variables

Cuối cùng, lại là một vấn đề tôi đề cập trước đó là Variable – biến số. Tuy nhiên ở đây có thêm một điểm mới là “Cloud””

“…

What are cloud variables?

Cloud variables allow for data from a project to be saved and shared with other people in the Scratch community. You can use cloud variables to make surveys and other projects where others in the community to access and modify the data over time.

…”

Về cơ bản, Cloud Variable cũng chỉ là một dạng Variable (tất nhiên rồi!). Điểm khác biệt ở đây là khả năng lưu trữ và chia sẻ dữ liệu của projetc với các thành viên trong cộng đồng của Scratch.

Đến đây tôi xin tạm dừng nội dung giới thiệu đầu tiên về Scratch. Kỳ tới tôi sẽ bắt đầu đi vào các nguồn tài nguyên hiện có để tận dụng trong quá trình nghiên cứu và thử nghiệm với Scratch.